Στα τέλη του πρώτου χρόνου της Επανάστασης του 1821, μετά τα αιματηρά γεγονότα του Ιουλίου στην Κύπρο, συντάσσεται ένα χειρόγραφο κείμενο γνωστό ως Διακήρυξη. Το κείμενο υπογράφουν Κύπριοι κληρικοί και λαϊκοί που σώθηκαν από τις ιουλιανές σφαγές και αναζήτησαν καταφύγιο στην Ευρώπη. Στο σύντομο αυτό κείμενο καταγράφονται στοιχεία για τις τραγικές ώρες που έζησαν οι κάτοικοι της μεγαλονήσου και δηλώνεται η επιθυμία τους να παλέψουν για την ελευθερία τους «συμφώνως μὲ τοὺς λοιποὺς ἀδελφοὺς ἡμῶν Ἕλληνας». Πρόσωπο-κλειδί ο Νικόλαος Θησεύς, ο οποίος ορίζεται ως πληρεξούσιος των Κυπρίων προκειμένου να αναλάβει δράση στην Ευρώπη υπέρ του κοινού αγώνα τους.

Το σωζόμενο αντίγραφο της Διακήρυξης φυλάσσεται στη Συλλογή του Κοινωφελούς Ιδρύματος Σύλβιας Ιωάννου. Σύμφωνα με τον Ακαδημαϊκό Πασχάλη Μ. Κιτρομηλίδη, «Ἡ Διακήρυξη τῆς 6ης Δεκεμβρίου 1821 θὰ μποροῦσε νὰ θεωρηθεῖ, χωρὶς κίνδυνο σοβαρῆς ὑπερβολῆς, ὡς τὸ καταστατικὸ κείμενο τοῦ ἐθνικοῦ κινήματος τῶν Κυπρίων».

Προκειμένου να γίνει ευρύτερα γνωστή η Διακήρυξη, σχεδιάστηκε μια ευσύνοπτη έκδοση, με τίτλο Ἡ κυπριακὴ Διακήρυξη τῆς 6ης Δεκεμβρίου 1821 – Σκίρτημα ἐλευθερίας. Η έκδοση περιλαμβάνει ομοιότυπο αντίγραφο (facsimile) του χειρογράφου και συνοδευτικό τεύχος με επεξηγηματικά κείμενα για το τεκμήριο, το περιεχόμενό του και την ιστορία του. Τα κείμενα υπογράφουν ο Ακαδημαϊκός Πασχάλης Μ. Κιτρομηλίδης, ο αναπληρωτής Καθηγητής του Πανεπιστημίου Κύπρου Πέτρος Παπαπολυβίου και η Φιλόλογος-παλαιογράφος Δρ Μαρία Γιουρούκου.

Το Κοινωφελές Ίδρυμα Σύλβιας Ιωάννου, σκοπός του οποίου είναι η διαφύλαξη και η διάδοση της ιστορικής και πολιτιστικής –έντυπης και χειρόγραφης– κληρονομιάς της Κύπρου, προχώρησε στη δωρεά των αντιτύπων της έκδοσης σε βιβλιοθήκες, πανεπιστήμια και σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης στην Κύπρο. Με τον τρόπο αυτό προσφέρεται η δυνατότητα μελέτης ενός μοναδικού ιστορικού τεκμηρίου σε πλειάδα ερευνητών και ταυτόχρονα θα είναι εφικτή η χρήση του τεκμηρίου ως εποπτικού υλικού σε κάθε βαθμίδα της εκπαίδευσης.

Η έκδοση στα Μ.Μ.Ε.

• «Η κυπριακή Διακήρυξη της 6ης Δεκεμβρίου 1821» (Ο Φιλελεύθερος, 29 Σεπτεμβρίου 2024)